ქუთაისიპოსტი

მედიის განვითარების ფონდმა (MDF) გამოაქვეყნა "მედიაწიგნიერების და დეზინფორმაციის აღქმების კვლევა", რომლის მიზანი მედიის მოხმარების ჩვევებისა და მოსახლეობის დეზინფორმაციისადმი მოწყვლადობის შესწავლა იყო.

ანგარიში იკვლევს, მედიის მოხმარების ჩვევებს, ყალბი ინფორმაციის გადამოწმების უნარებს, ისე დეზინფორმაციის აღქმებს ისეთი საკითხების მიმართ, როგორებიცაა უკრაინაში რუსეთის ინტერვენცია, საქართველოში მიმდინარე მოვლენები და ჯანმრთელობა.

კვლევის ფარგლებში საქართველოს 7 ქალაქიდან (ახალქალაქი, ბათუმი, გარდაბანი, ზუგდიდი, თბილისი, თელავი, და ქუთაისი) 140 რესპონდენტი სექტემბრის თვეში გამოიკითხა.

რესპონდენტების უმრავლესობამ ინფორმაციის მთავარ წყაროდ სოციალური მედია დაასახელა, რომელსაც ტელევიზია მოსდევს. თუმცა, სანდოობის მხრივ, გამოკითხულები უპირატესობას ტელევიზიას ანიჭებენ. ამასთანავე, სოციალური მედიის მიმართ ნდობა უფროსი ასაკის ჯგუფში (55+) უფრო დაბალია, ვიდრე ახალგაზრდებში (18-35).

კვლევამ აჩვენა, რომ რესპონდენტთა უმრავლესობა იშვიათად ან არასდროს ამოწმებს ინფორმაციას, მათი წილი კი, ვინც მუდმივად ამოწმებს, გამოკითხულთა 30%-ზე ოდნავ მეტია.

ინფორმაციის არგადამოწმების მიზეზად ყველაზე ხშირად რესპონდენტებმა დროის დეფიციტი დაასახელეს. ხოლო მათ, ვინც ინფორმაციას მუდმივად ან იშვიათად ამოწმებს, აღნიშნეს, რომ ყველაზე ხშირად ავტორის და წყაროს სანდოობას ამოწმებდნენ.

ამასთანავე, ახალგაზრდა (18-35) და საშუალო ასაკის (36-55) ასაკობრივი ჯგუფები წყაროს სანდოობას უფრო ხშირად ამოწმებენ, ვიდრე უფროსი ასაკობრივი ჯგუფის რესპონდენტები, ისევე როგორც ვიზუალურ მანიპულაციას, რაც გარკვეული ტექნიკების ცოდნასა და უნარებს მოითხოვს.

გამოკითხულთა დაახლოებით 40%-ს ფეისბუქზე ფაქტების გადამოწმების ორგანიზაციის მიერ ყალბად მონიშნული პოსტი შეხვედრია, მათმა უმრავლესობამ (76,6%) განაცხადა, რომ ფაქტების გადამოწმების ორგანიზაციის სტატიის გაცნობის შემდეგ, პოსტი აღარ გააზიარა, მხოლოდ მცირედმა ნაწილმა განაცხადა, რომ სტატია არაარგუმენტირებულად ჩათვალა ან პოსტის ავტორებს მეტად ენდობოდა და ამიტომ ის მაინც გააზიარა.

უკრაინაში რუსეთის ინტერვენციასთან დაკავშირებით რესპონდენტთა უმრავლესობამ ყალბად მიიჩნია მტკიცება იმის შესახებ, რომ ომი უკრაინამ დაიწყო; რომ რუსეთი უკრაინაში მშვიდობიანი მოსახლეობის დასაცავად სპეცოპერაციას ახორციელებს და რომ რუსეთი უკრაინაში ომს იგებს.
გამოკითხულთა ნაწილმა, მეტწილად ეთნიკური სომხებით დასახლებული ახალქალაქიდან, სადაც ინფორმაციის სახელმწიფო ენაზე მიღების პრობლემა წლებია არსებობს, სარწმუნოდ მიიჩნია ბევრი ის დეზინფორმაცია უკრაინაში ომის თაობაზე, რომელსაც კრემლის პროპაგანდა მიზანმიმართულად ავრცელებს.

საქართველოსთან მიმართებით გავრცელებული დეზინფორმაციებიდან რესპონდენტებმა ყველაზე ხშირად იდენტობისა და ტრადიციების დაკარგვის საფრთხე დაასახელეს, რაც დასავლეთში, განსაკუთრებით კი ევროკავშირში ინტეგრაციას უკავშირდებოდა.

2008 წლის ომის დაწყებაში საქართველოს დადანაშაულებაც ერთ-ერთი დომინანტი დეზინფორმაციული გზავნილი იყო, რომელიც რესპოდენდენტებმა გაიხსენეს, თუმცა ახალქალაქში, უკრაინის მსგავსად, რამდენიმე რესპონდენტმა განსხვავებული პოზიცია გამოხატა და როგორც სამაჩაბლოში, ასევე აფხაზეთში ომის პროვიცირება, ასევე მსხვერპლის გაყალბება საქართველოს დააბრალა.